Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş devam ederken, Türkiye hem tahıl anlaşmasının imzalanmasında hem de Kiev ile Moskova arasındaki esir değişiminde önemli rol oynadı.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Türkiye, 16 Aralık 1991’de Ukrayna’yı tanıyan ilk ülkelerden biri oldu ve iki ülke arasında ilk kez 3 Şubat 1992’de diplomatik ilişkiler kuruldu.
Ankara ile Kiev arasındaki diplomatik çıkarlar 31 yıl önce başlasa da iki ülke halkları arasındaki çıkarlar çok daha eskilere dayanmaktadır.
İki ülke halkları arasındaki ilk anlaşma 1649 yılında Ukrayna’daki Kazaklar ile Osmanlı Devleti arasında imzalanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu, 1918’de Ukrayna Halk Cumhuriyeti’ni tanıyan ilk ülkelerden biriydi.
2011 yılında kurulan Yüksek Düzeyli Stratejik Kurul (YDSK) sistemi ile iki ülke arasındaki ilişkiler stratejik ortaklık düzeyine yükseltilmiştir.
Ayrıca 2017 yılından itibaren Türkiye ile Ukrayna arasında vize muafiyeti ve kimlik seyahati uygulaması getirilerek her iki ülke vatandaşlarının da serbestçe ziyaret edebilmesine olanak sağlanmıştır.
Serbest ticaret anlaşması
Türkiye-Ukrayna YDSK, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy liderliğinde 3 Şubat’ta Kiev’de düzenlendi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kiev ziyareti sırasında Türkiye ile Ukrayna arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı.
İki ülke arasındaki ticaret hacminde son yıllarda gözle görülür bir artış olduğu dikkat çekerken, ikili ticaret geçen yıl 2020’ye göre yüzde 52,5 artarak 7,4 milyar dolara ulaştı. Türkiye, 2021 yılında Ukrayna’nın en büyük 5. ticaret ortağı oldu.
Savaş ikili ticareti etkiledi
Rusya ile Ukrayna arasında 24 Şubat’ta başlayan savaş, Ankara ve Kiev arasındaki iki ticareti derinden etkiledi.
Ukrayna Devlet Gümrük Servisi verilerine göre bu yılın ilk 11 ayında iki ülke arasındaki ticaret hacmi 5.4 milyar doları buldu.
Savaş nedeniyle ikili ticarette düşüş yaşansa da Türkiye’nin Ukrayna’nın dış ticaretinde geçen yıl yüzde 5,21 olan payı, bu yılın ilk 11 ayında yüzde 6’ya yükseldi.
Türkiye, Rusya-Ukrayna savaşında tarafları bir araya getirdi
Ankara, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşta ateşkesi sağlamak ve savaşı bitirmek için büyük çaba sarf etti.
Türkiye, iki ülke arasında ateşkesi sağlamak ve savaşı bitirmek için Rus ve Ukrayna taraflarını biri Antalya’da diğeri İstanbul’da olmak üzere iki kez bir araya getirdi.
Savaşın başlamasının ardından iki ülke dışişleri bakanları Türkiye’nin arabuluculuğunda ilk kez 10 Mart’ta Antalya’da bir araya geldi.
Bu görüşmenin ardından Türkiye’nin yoğun diplomatik çabalarıyla Rusya ve Ukrayna müzakere heyetleri 29 Mart’ta İstanbul’da bir araya geldi.
Bu görüşmede iki taraf arasındaki müzakerelerde önemli ilerleme kaydedilse de Rus güçlerinin çekilmesinin ardından Ukrayna’nın başkenti Kiev yakınlarındaki Irpin ve Bucha’dan gelen görüntüler bu ilerlemeye gölge düşürdü.
tahıl koridoru anlaşması
Türkiye, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nın imzalanmasında, iki ülke arasında ateşkes sağlanması ve savaşın sona erdirilmesi çabalarında değerli bir rol oynadı.
Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin arabuluculuğu sayesinde tahıl koridoru anlaşması 22 Temmuz’da İstanbul’da imzalandı. Anlaşma, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ağır diplomasisi sayesinde 120 günlük sürenin ardından 17 Kasım’da yeniden uzatıldı. Söz konusu anlaşma sayesinde yaklaşık 13,5 milyon ton tahıl dünya pazarlarına ulaştırıldı.
Ayrıca Türkiye, Ukrayna ile Rusya arasında önemli bir savaş esiri mübadelesine aracılık etti. Eylül ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın girişimleriyle Rusya ile Ukrayna arasında esir mübadelesi gerçekleşti.
Söz konusu mübadelede kalan Ukrayna’nın Azak taburunun 5 komutanı, savaş bitene kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın himayesinde Türkiye’de kalmaya devam edecek.
